Hoe kom jij over?

Wat vind jij van deze mensen?

Het is interessant om te merken hoe snel ons brein bij het ontmoeten van nieuwe mensen een eerste indruk vormt. Binnen een paar seconden schatten we iemand in en bepalen we of we de ander dominant of ondergeschikt vinden en of hij/zij een koud of warm persoon is. Bij het kijken naar een ander, zelfs al is het op een foto, kunnen we al allemaal aannames hebben: dit is vast een gesloten type, zij is waarschijnlijk vegetariër, dit zal de leidinggevende zijn, hij is een ict-er, zij heeft thuis een hond etc. Het lijkt wel alsof ons brein er niet tegen kan dat er iets nog onduidelijk is (hoe de ander is) en daarom zo snel mogelijk duidelijkheid wil krijgen door de ander te labelen.

Het grappige is dat we dit niet alleen doen bij het zien van mensen maar ook als we voor het eerst iemands stem horen. Onderzoek heeft aangetoond dat al na een halve seconde (!) aan de telefoon een eerste indruk ontstaat over hoe betrouwbaar, dominant en aantrekkelijk je de ander vindt.
We luisteren bijvoorbeeld naar de toonhoogte, melodie en het spreektempo en vormen zo een beeld bij onze gesprekpartner.

Dit onbewuste proces kunnen we moeilijk stoppen maar… we kunnen dit proces als spreker natuurlijk wel beïnvloeden.

Als ik inzoom op dominantie dan zijn er verschillende karakteristieken in de manier van spreken die we als macht waarnemen:

• Alle tijd nemen voor het verhaal.
• Stiltes durven laten vallen.
• De ruimte innemen zowel qua tijd als qua klank
  (dus een heldere volle stem maar niet per se hard).
• Een ontspannen manier van spreken.
• Voor mannen: een lagere stem wordt als meer dominant wordt ervaren.

Het tegenovergestelde geldt natuurlijk ook, we schatten de persoon als onderdanig of onzeker in, bij:

• Een hoog spreektempo of ratelen.
• Weinig tijd nemen voor het verhaal en voor de ademhaling.
• Een lichtere en/of hogere stem.
• Een gespannen kaak en/of klank.

Toen ik in een training met callcentermedewerkers hier aandacht aan besteedde, benoemde iemand “ja maar zo praat ik altijd, ze moeten me maar gewoon nemen zoals ik ben”. Die gedachte snap ik. Soms zouden we willen dat die eerste indruk in ons hoofd niet zo snel ontstaat en we de ander meer tijd gunnen om te laten zien wie hij is. Aan de andere kant, als ik kijk naar hoe ik mijn blog begon, in ons werk zijn we heel vaak bezig met onze uitstraling en eerste indruk. Je gaat niet in een joggingbroek naar je werk omdat dat niet netjes is. Je zorgt dat je voor een belangrijke presentatie naar de kapper bent geweest. Je draagt make-up omdat je er fris en energiek uit wil zien. We doen en laten dingen om onze uitstraling te beïnvloeden. Als we weten dat we van nature wat meer lief of onderdanig overkomen, denken we bij een presentatie aan krachtig op twee benen staan en laten we onze bloemenhaarband thuis.

Ik denk dat het daarom heel belangrijk is dat je weet hoe je natuurlijke spreekstijl is en hoe je daarmee kunt spelen. Niet omdat je dan bij ieder gesproken woord moet denken aan je adem, articulatie, melodie, toonhoogte etc. Maar je kunt één aspect uitkiezen die je verandert zodat je van een hele onzekere indruk naar wat meer zelfbewust schuift. Door bijvoorbeeld alleen al meer tijd te nemen voor je verhaal en de woorden meer uit te rekken zul je zekerder overkomen en, hoe wonderlijk is het hoe wij mensen werken, je vaak ook zo voelen. Zie toonhoogte, spreektempo en melodie knoppen waar je aan kunt draaien en die je kunt afstemmen op de luisteraar en jouw doel. Heel veel plezier vandaag!